Yenilenebilir enerji kaynaklarının tanıtımı serimizdeki bu yazımızda rüzgar enerjisini anlatacağız. Tükenen enerji kaynaklarıyla beraber yenilenebilir enerji kaynaklarını hızla faaliyete geçirmek zaman geçtikçe daha da önemli hal almaktadır. Günümüzde yenilenebilir enerji kaynakları içerisinde rüzgar enerjisinin önemi gün geçtikçe artmaktadır. Çünkü rüzgar, potansiyeli yüksek bir enerji kaynağıdır.
Aslına bakılırsa rüzgarın kaynağı güneştir. Şöyle ki güneşten gelen ışınlar yeryüzünde kara ve denizleri ısıtır. Isınan kara ve deniz parçaları birbirlerinden farklı sürelerde soğur. Örneğin; akşam güneş battığında karalar denizlere göre daha çabuk soğur. Bunun sonucunda karada yüksek, denizde de alçak basınç oluşur. Gündüz ise bu durumun tam tersi meydana gelir. Hava ise devamlı yüksek basınçtan alçak basınca doğru akar yani rüzgar oluşur.
Peki rüzgardan nasıl elektrik elde edilir şimdide bunun cevabını arayalım. Rüzgardan elektrik üretme işlemi rüzgar türbinleri vasıtası ile yapılır. Rüzgar türbini, hareketli bir rotoru bulunan, yakaladığı hava akımının kinetik enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren bir sistemdir. Rüzgar türbinleri, bir takım çeşitlere ayrılmış olsalar da genel olarak kanat ve rotordan meydana gelirler. Kanatlar ile rüzgar yakalanır ve rotor vasıtasıyla da rüzgarın bünyesindeki kinetik enerjiyi önce mekanik enerjiye ardından da elektrik enerjisine dönüştürülür.
Rüzgar türbinleri, rotorlarının dönüş eksenlerine göre genel olarak 3’e ayrılır;
- Yatay eksenli
- Dikey eksenli
- Eğik eksenli rüzgar türbinleri.
En çok kullanılan rüzgar türbini şekli, halk arasında rüzgar gülü olarak da bilinen yatay eksenli rüzgar türbinleridir. Rüzgar gülleri rüzgar potansiyelinin yüksek olduğu ve büyük miktarlarda elektrik üretiminin amaçlandığı yerlere kurulurlar. Bu nedenle potansiyelin yüksek olduğu yerlere, yatay eksenli rüzgar türbinlerinden onlarcası bir araya getirilerek rüzgar enerji (RES) santrali kurulmaktadır.
Dikey ve eğik eksenli rüzgar türbinleri ise daha çok ev veya sulama gibi küçük tüketim gerektiren uygulamalarda kullanılır. Verimleri yatay eksenliye göre daha düşüktür. Ancak son yıllarda üzerinde yapılan çalışmalar ve iyileştirmeler ile verimleri artmaya başlamıştır.
Sonuca geçmeden önce hibrit sistemlerden de bahsetmek gerekir. Rüzgar gün boyu aynı şiddette esmediğinden dolayı günün bazı saatlerinde enerji eldesi düşmektedir. Meydana gelen bu kayıpları telafi etmek için güneş-rüzgar, jeotermal-rüzgar gibi hibrit sistemler tasarlanmıştır. Örneğin güneş-rüzgar hibrit sisteminde rüzgârın az olduğu zamanlarda üretim açığı güneşten karşılanmakta, güneşin olmadığı saatlerde de üretim rüzgardan yapılmaktadır. Güneş-rüzgar hibrit sistemi ile ilgili detaylı bilgi almak için ilgili yazımızı buradan okuyabilirsiniz.
Sonuç olarak rüzgar yenilenebilir enerji sektörünün vazgeçilmez enerji kaynaklarından bir tanesidir. Günümüzde rüzgar enerjisinden gerek evsel kullanımlarda gerekse de büyük ölçekli santrallerde önemli miktarda enerji üretilmektedir. Görünüşe göre de rüzgar daha uzun yıllar yenilenebilir enerji piyasasının önemli aktörlerinden biri olmaya devam edecek.
